BRUSELLA NƏDİR?

Ən qısa ifadə ilə, yoluxmuş heyvanlardan insana keçən bakterial yoluxucu bir xəstəliyə aiddir. Xəstəlik tibbdə bruellosis olaraq xarakterizə olunsa da, ümumiyyətlə xəstəliyə səbəb olan brusella bakteriyasının adı ilə xatırlanır. Ancaq bu bakteriyaların bir neçə fərqli növü var. Bəziləri inəklərdə infeksiyaya səbəb olur, digərləri it, donuz, qoyun, keçi və dəvə kimi heyvanlarda olur. Bu infeksiyaya ev sahibliyi edən heyvanlarla birbaşa təmasda yoluxmağın yanında, sözügedən heyvanların ət və süd istehlakına görə insanlara da yoluxa bilər. Çox vaxt asemptomatik xəstəlik simptomlar halında atəş, üşütmə və zəiflik kimi xüsusi bir simptom hissinə səbəb olmur. Heyvanlarda müalicə imkanı təmin etməyən xəstəliyin müalicəsi antibiotiklərlə həyata keçirilir.

Brusellyoz; patogen bakteriyalar heyvanın əti və südünün istehlakı və ya sidik və nəcislə birbaşa təmas yolu ilə bədənə ötürülür. Bu amillərdən asılı olaraq heyvanlar və ya xam ət üzərində işləyən heyvandarlıq, baytar həkimlər və kəsmə müəssisələrinin işçiləri risk altındadır. Xəstəlik riskini azaltmaq üçün xam ət və pasterizə olunmamış süd məhsullarından istifadə edilməlidir. Bu sahədə çalışan şəxslərin birbaşa təmasa girməsi və qoruyucu geyim və əlcək geyməsi vacibdir.

Brusellyozun ötürülməsi; ümumiyyətlə təmasdan asılı olaraq. Xəstəliyin bir insandan digərinə keçməsi çox nadir bir haldır. Ancaq ana südü ilə qidalanma prosesindəki bir anadan körpəsinə süd yolu ilə keçə bilər. Bundan əlavə, heyvanın dəri üzərində kəsik və ya cızıq kimi açıq yaraların təmasından asılı olaraq pasterizə olunmamış süd və ya qapalı bişmiş ət kimi heyvan qidaları ilə ötürülə bilər. Nadir hallarda cinsi əlaqə vasitəsi ilə keçə bilər.

Brusella xəstəliyi ümumiyyətlə 4 əsas qrup bakteriya növləridir. Bunlar ümumiyyətlə mal-qara bakteriyaları, qoyun və keçi bakteriyaları, vəhşi donuzların bakteriyaları və itlərin bakteriyalarıdır.

Brusellyozun yaranması üçün risk faktorları; də dəyişir. Xəstəlik daha çox kişilərdə olur. Mikrobioloqlar, ferma işçiləri, ət emalı müəssisələri və əkinçilik işçiləri, xəstəliyin tez-tez rast gəlindiyi ərazilərdə yaşayan və gedənlər, pasterizə edilməmiş süd və süd məhsullarından istifadə edən insanlarda daha çox rast gəlinir.

Brusellyoz simptomları; xəstəlikdən əziyyət çəkən insanların böyük əksəriyyətində heç bir simptom yaratmır və ya az simptom göstərir. Xəstələrin yalnız bir qismində müxtəlif simptomlar var.

Brusellyoz simptomları; Əsasən görünməyən və ya bir az nəzərə çarpan simptomlar olsa da, nadir hallarda müxtəlif simptomlar göstərir. Xəstəlik ümumiyyətlə bakteriyaların bədənə girməsindən 5 - 30 gün ərzində baş verir. Xəstəliyin ən çox görülən simptomu od, bel və əzələ ağrıları, iştahsızlıq, kilo itkisi, qarın və baş ağrısı, halsızlıq, gecə güclü tərləmə, ağrı və bədənin hər yerində qarınqalanma hissidir.

Xəstəliyin simptomları bəzən yox olsa da, xəstə insanlarda uzun müddət heç bir şikayət olmaya bilər. Bəzi xəstələrdə simptomlar müalicə müddətindən sonra da uzun müddət davam edə bilər. Xəstəliyin simptomları xəstəliyə səbəb olan bakteriyalardan asılı olaraq dəyişə bilər.

Brusellyoz; diaqnozu çətin olan bir xəstəlikdir. Ümumiyyətlə, yüngül və təyin olunmayan bir xəstəlikdir. Diaqnoz qoymaq üçün əvvəlcə xəstənin şikayətləri dinlənildikdən sonra fiziki müayinə prosesi başlayır. Qaraciyərin və dalağın böyüdülməsi, limfa düyünlərinin şişməsi, oynaqlarda şişlik və incəlik, naməlum səbəbdən atəş, hasarın üzərindəki döküntü kimi simptomlar diaqnozu asanlaşdırır. Xəstəliyin diaqnozu üçün qan, sidik və sümük iliyi mədəniyyəti, servikal onurğa mayesi müayinəsi və qan antikor testləri istifadə olunur.

Brusellyozun müalicəsi; antibiotik terapiyası. Semptomların başlanmasından bir ay sonra müalicənin başlanması şəfa prosesini artırır.

Brusellyozun qarşısını alır; pasterizə olunmayan süd və ya süd məhsullarından, heyvan sahiblərinin lazımi qoruyucu geyimlərindən istifadə etməklə və ev heyvanlarını peyvənd etməklə kifayət qədər bişməmiş ətdən qorunmaq.

Brusellyozun müxtəlif yerlərə yayıla bilən bir xüsusiyyəti var. Bir çox nöqtədə təsirlərə səbəb ola bilər, xüsusən də reproduktiv sistem, qaraciyər, ürək və mərkəzi sinir sistemi. Xəstəlik birbaşa hər hansı bir ölümə səbəb olmasa da, səbəb olduğu fəsadlar səbəbindən ölümə səbəb ola bilər.