Nəsrəddin Xoca kimdir, Nəsrəddin Hoca həyatı, sözləri

Yumor ədəbiyyatın ən vacib ustalarından biridir. Keçmişdən günümüzə qədər yazdığı bir çox əsər yenə də eyni dəyəri qoruyub saxlayır. Nəsrəddin Hoca 1208-da Eskişehirin Sivrihisar rayonunda anadan olmuşdur. Onun hekayələri və zarafatları təkcə yumor elementləri deyil; həm də satira və vacib düşüncələri ehtiva edir.

Nasreddin Hoca kimdir, həyatı haqqında məlumat

Nəsrəddin Hoca, Türk ədəbiyyatı tərəfindən qəbul edilən öz sahəsindəki mühüm ariflərdən biridir. Atasının imam olmasından əlavə imam, müfti, hakim və müəllim idi. Çox yaxşı təhsili var. Eynisi olduğu kimi, öz dövründə də çox sevildi, hörmət edildi və etibar edildi. Bunun bir çox hekayəsində həqiqət olduğuna şahid ola bilərik. Yaşadığı cəmiyyətin yaxşı və pis tərəflərini bu qədər yaxşı idarə etdi; Mövcud vəziyyətə də uyğun olan bir çox hekayəsindən nümunə gətirə bilərik. Ümumiyyətlə məhəllə, ədalət, ailə, paylaşım və dostluq kimi mövzularda irəliləyirdi. Demək olar ki, hər işdən dərs almaq mümkündür. Özünəməxsus tərzi ilə bir çox yazıçıdan seçilirdi.

Nəsrəddin Xocanın həyat hekayəsi

Nəsrəddin Hoca, yuxarıda göstərildiyi kimi 1208-ci ildə Sivrihisarda anadan olmuşdur. Atası bütün kəndin tanıdığı İmam Abdullah bəydir. Nəsrəddin Hoca da aldığı təhsildə təsirini göstərir. Anası Sıdıka Hatundur. Kənd imamı və müfti olmaqla yanaşı təhsil aldığı mədrəsədə dərs deyən bir alimdir. Bununla birlikdə, o da hakim vəzifəsini icra etdi. Hər zaman cəmiyyətində sevilən və hörmətli bir insan olmuşdur. Düzgün qərarları və təzminatçısı sayəsində həm ətrafındakılara məlumat verdi, həm də onları güldürdü. O vaxtdan bəri bir çox zarafatı eyni şəkildə ötürülür və yenə də eyni mesajı saxlayır. Bu spesifik xüsusiyyətə əlavə olaraq, bu gün tapıntıları ilə bir çox araşdırmanın əsasını təşkil edən bir alimdir. Bütün bu ədəbi, sevən və yaxşı həyatdan sonra 1284-cü ildə Akşehirdə vəfat etdi. Akşehir də onu xatırlamaq üçün hər dövrdə çox sayda ziyarətçi ilə birlikdə böyük bir heykəl və bir türbəyə sahibdir. Digər tərəfdən, əsərləri hər dövrdə olduğu kimi bu gün də əhəmiyyətini qoruyur.

Nəsrəddin Xoca ədəbi dil

Nəsrəddin Hoca əsərlərində birbaşa və mesaj yönümlü bir üsluba üstünlük verdi. Bu səbəbdən də istifadə etdiyi ədəbi dil bəzəkdən uzaq, sadə və sadədir. Anlatdığı hekayə və xarakteri birbaşa ifadə edir, dolayı şərh vermir. Həm də özünəməxsus və fərqli bir ədəbi üsluba malikdir. Bu şəkildə dövrdən məhrum edildi və təsirləri bu günə qədər qaldı. Nəsrəddin Hocanın bütün əsərlərində dərs kimi nəticələr verilir. "Gülərkən səni düşündürmək" ifadəsinin Nəsrəddin Xocadan günümüzə köçürüldüyünü desək səhv olmaz. Çünki, demək olar ki, bütün əsərlərində əyləncəli elementlərin yanında faktlarla üz-üzə qalan və bəzən onları əsəbiləşdirən nəticələrə də yer verir. Beləliklə insanları mümkün qədər yaxşı düşünməyə təşviq edən bir alimdir. Açıqlığı sayəsində çox aydın bir ünsiyyət / hekayə dili olduğunu da söyləmək mümkündür. Müvəffəqiyyətli üslubuna və istifadə etdiyi dilə görə əsərləri o qədər vacibdir ki, əsərləri bir çox ölkədə və xarici dillərdə mövcuddur.

Nəsrəddin Xoca Şəxsiyyəti

Nəsrəddin Xocanın əsərlərini görməməzlikdən gəlsə də, ən vacib xüsusiyyətlərdən biri ədalət olduğunu söyləmək tamamilə doğru olar. Hakim olduğu müddətdə və həyatının digər dövrlərində hamı ilə ədalətli davranaraq, hər kəsin eyni əhəmiyyət verməsini arzulayırdı. Bir çox paraqrafda bunun ədalətli olmasına necə perspektiv verdiyini görürük.
Təlimatçı tərəfin olması həm özünə, həm də ətrafındakı insanlara müsbət təsir göstərmişdir. Nəsrəddin Hoca, biliyi olmayanlara əhəmiyyət verən və bunu ehtiyacı olanlara köçürən biri idi. Zarafatlarında istehzalı bir tərəf olsa da, həmişə nəzakətli və bənzərsiz bir tərzə sahib olduğu deyilir. Lətifələrindəki kimi, bir yerin işində və ya ətrafdakıların münasibətlərində hər hansı bir qüsur gördükdə, bunu yumşaq və yumoristik bir dildə söyləyir. Qarşı tərəfin özünü sual altına almağa məcbur edən biri olduğunu belə anlaya bilərik. Hekayələrindən anladığımız kimi, dostluq, yoldaşlıq və qonşuluq anlayışlarına əhəmiyyət verən bir insan idi. İnsanları çox yaxşı analiz etmək və onları çatdırmaq bacarığı bu gün bir çox sosioloji tədqiqat üçün ilham mənbəyi olmuşdur. İlk ağla gələn digər şəxsiyyət xüsusiyyətləri bəlkə də ən vacibdir; onun ağlı, səmimi və xeyirxahlığı.

Nəsrəddin Xocanın vacib əsərləri

Əhəmiyyətli bir yumor ustası Nəsrəddin Hoca hekayədəki paylaşımları və lətifələri ilə məşhurdur. Paraqrafın başlığını eşitsəniz də, məzmunu xatırlayacağınıza həkk olunmuş bir çox nümunə var. Əvvəl ağla gəl;
- Nə etsə?
- Kazan doğdu
- Oğru cinayət deyil
- Ver Kaftan Əl Səhər
- Yorğan bitdi Mübarizə bitdi
- İp
- Bal və sirkə
- Akçenin səsi
Eşşəyə minmək şəklində bir çox tanınmış əsərləri var. Nəsrəddin Xocanın günümüzə qədər gəlib çatmış yüzlərlə əsərinin olduğunu söyləmək doğru olardı. Tanınmış əsərlərlə yanaşı, demək olar ki, hər kəsin bilmədiyi vacib lətifələr də var. Əsərlər əsərlərində istifadə olunan dil, mesajların mənası, aydınlığı və açıqlığı və insanları düşünməyə təşviq edən bir çox xüsusiyyətləri sayəsində əhəmiyyətini heç vaxt itirməyəcəkdir. Müəllimin bu əsərlərinin kitablara çevrilmiş bir çox versiyası var. Eyni əsərlərin əksəriyyəti onlarla dilə tərcümə edilmiş və xaricdəki bir çox ölkədə satılmışdır.

Nəsrəddin Xoca zarafatlarının xüsusiyyətləri

Nəsrəddin Hoca lətifələri şəxsiyyətinə paraleldir. Müəllimin xarakteri ilə bağlı araşdırma aparmaq istəyirsinizsə, müəllimin əsərlərinə yiyələnmək kifayətdir. Gündəlik həyatını çatdırdığı və müşahidələrini bölüşdüyü üçün əsərləri yaşadığı cəmiyyəti və özünü əks etdirir. Bu şəkildə onun baxış nöqtəsini, düşüncəsini və yumorunu daha yaxşı başa düşə bilərsiniz. Zarafatlarındakı ilk təəccüblü xüsusiyyətlər; bəzəklərdən uzaq, hamının anlaya biləcəyi açıq, düz, tərzdə sadə bir ifadəyə sahib olmaq. Yumoristik elementlər və satiranın birləşməsi həmişə yaxşı nəticə verməyə bilər. Ancaq Nəsrəddin Hocanın əsərlərində çox yaxşı bir tarazlıq var. Gülərkən eyni zamanda özünüzü kədərləndirə, empatiya edə və ya özünüzə sual verə bilərsiniz. Bunlar sözün əsl mənasında düşünməyə və sorğulamağa təşviq edən bədii mətnlərdir. Bu tarazlığı bu gün də qura bilməyən bir çox insan var. Bu, Nəsrəddin Hocanın hələ də bu sahədə mühüm və nümunəvi bir yer tutmasının əsas səbəblərindən biridir. Lakin Nəsrəddin Xoca özünü lətifələrin hamısında yer alır və cavabları həmişə ağıllı və cəld olur. Müəllimin lətifələrindən yaşadığı cəmiyyətin perspektivini, sosioloji və ideoloji xüsusiyyətlərini asanlıqla anlaya bilərik.

Nəsrəddin Xocanın əsl zarafatları haqqında nə bilmək lazımdır

Məlum olduğu kimi, Nəsrəddin Xoca üçün eşq və tərif ölümü ilə böyüdükcə şəklini dəyişdi. Əsrlər boyu əfsanələr qaçılmaz hala gəldi. Əslində akademiklərin Nəsrəddin Xoca xalq əfsanəsi olub-olmaması ilə bağlı müxtəlif fikir ayrılıqları var. Bu gün ümumi inam müəllimin həqiqətən mövcud olmasıdır. Ancaq əfsanələrlə, özünə aid olmasa da, ona aid bir çox əsərin olduğu açıq-aşkar görünür. Dinə sədaqət və imam və müfti kimi vəzifələrin olduğunu qeyd etdik. Buna görə sərxoşluq və ya alkoqol barədə yazılan zarafatlar ona aid deyil. Bundan əlavə, onun güclü, zalım kimi qiymətləndirildiyi zarafatlar müəllimin şəxsiyyətinə tamamilə ziddir. Müəllimin saf və axmaq kimi xatırlatdığı zarafatlar eyni dərəcədə öz işi deyil. Digər vacib və fərqləndirici cəhət müəllimin zarafatlarının qısa, qısa və aydın olmasıdır. Buna görə uzun müddət davam edən bir işin ona aid olmadığını görə bilərsiniz. Bundan başqa, aparılan tədqiqatlar göstərir ki, müəllimin tərzi heç vaxt alçaldıcı, təhqiramiz və kobud olmamışdır. Həmişə sadəlövh, hazırcavab və pessimist, gülən və düşünən olub. Digər xüsusiyyətlərlə işləmək, yəqin ki, qeyd olunan əfsanələrdən bir neçəsidir.